Ανάβαση στο Παλαμήδι

Τα 857 σκαλοπάτια μπορεί να φαίνονται ατέλειωτα, αλλά η θέα αποζημιώνει
Του Ντινου Κιουση
«Ολα τα κάστρα κι αν χαθούν και όλα κι αν ρημάξουν
Το Παλαμήδι το όμορφο θεός να το φυλάει.»
(Δημοτικό) «Ολα τα κάστρα κι αν χαθούν και όλα κι αν ρημάξουν Το Παλαμήδι το όμορφο θεός να το φυλάει.»
(Δημοτικό)
Ενα όμορφο κάστρο, που παρ' όλη τη βαριά ιστορία του, θεωρείται must για όλους τους επισκέπτες του Ναυπλίου. Και βέβαια η θέα από εκεί προς το Ναύπλιο κι όλο τον Αργολικό είναι εξαίρετη.
Το Παλαμήδι είναι ένα από τα τρία φρούρια του Ναυπλίου, της πρώτης πρωτεύουσας της Ελλάδας. Τα άλλα δύο είναι η Ακροναυπλία (Ιτς Καλέ) και το Μπούρτζι.
Θεωρητικώς... απόρθητοΚατασκευάστηκε το 1687 από τους Βενετούς και συγκεκριμένα από τον Φραγκίσκο Μοροζίνη, ύστερα από την κατάληψη του λόφου στον οποίο βρίσκεται, μετά σφοδρή μάχη με τους Οθωμανούς, κατά τον Βενετοτουρκικό Πόλεμο. Ο σκοπός ήταν να αποτελέσει το κύριο αμυντικό στήριγμα του Ναυπλίου, που ήταν η πρωτεύουσα της Πελοποννήσου. Τα τελευταία οχυρωματικά έργα έγιναν όμως κατά τη δέυτερη περίοδο της Ενετοκρατίας, σε σχέδια του μηχανικού Grimani από τον αρχιστράτηγο και ναύαρχο της Βενετίας, τον Agostino Sagredo, και τελείωσαν το 1713. Τότε, θεωρήθηκε μνημείο οχυρωματικής τεχνικής, επειδή περιελάμβανε 8 μικρά αυτόνομα οχυρά, που το καθένα μπορούσε, σε περίπτωση ανάγκης, να βάλλει κατά των άλλων. Οι προμαχώνες συνδέονται μεταξύ τους με έναν αυλόγυρο, που ονομάζεται τείχος του περιβόλου. Αυτά τα 8 οχυρά (προμαχώνες) είχαν αρχικά ονόματα βενετσιάνικα, μετά τουρκικά και τέλος, αρχαία ελληνικά (Λεωνίδας, Μιλτιάδης, Αχιλλέας, Θεμιστοκλής κ. λ. π.).
Παρ' όλο που τότε εθεωρείτο απόρθητο, κυριεύθηκε σχεδόν αμαχητί από τους Τούρκους το 1714 στον τελευταίο Βενετοτουρκικό Πόλεμο.
Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, οι Τούρκοι οχυρώθηκαν στο Παλαμήδι. Οι Eλληνες οπλαρχηγοί έκριναν σωστά ότι η εκπόρθησή του θα έδινε στον αγώνα ένα σπουδαίο φρουριακό συγκρότημα και μια εστία κατάλληλη για την κυβέρνηση. Μετά πολλές προσπάθειες και αποτυχίες, τη νύχτα της 29ης Νοεμβρίου του 1822, ο Στάικος Σταϊκόπουλος με τον Μοσχονησιώτη και 350 επιλεγμένους αγωνιστές κατόρθωσαν να καταλάβουν τον προμαχώνα Αχιλλέα (Γιουρούς - Ντάπια) και να καταλάβουν το Παλαμήδι. Επειτα από λίγο έφθασε ο Κολοκοτρώνης, ο οποίος ανάγκασε τη φρουρά του Ναυπλίου να παραδοθεί και να υπογράψει συνθήκη. Εκτοτε, κάθε χρόνο στις 30 Νοεμβρίου εορτάζεται η επέτειος της αλώσεως.
Ο λόφος πάνω στον οποίο βρίσκεται έχει ύψος 216 μέτρα και η ανάβαση στο Παλαμήδι γίνεται είτε μέσω αμαξιτής οδού, που σημειωτέον διανοίχτηκε τη δεκαετία του '50, είτε μέσω των ατέλειωτων 857 σκαλοπατιών του, που ανακαινίσθηκαν την εποχή του Οθωνα. Προηγουμένως, ανέβαιναν μέχρι ενός σημείου του βράχου μέσα από τις βενετσιάνικες γαλαρίες, που σώζονται ακόμη στα δεξιά της σκάλας. Μετά την Επανάσταση, το Παλαμήδι χρησίμευσε σαν φυλακή και τόπος εκτελέσεων. Εδώ θάφτηκε, υπέφερε και πέθανε η «λεβεντιά» της Ελλάδας και της Ανατολής, οι φονιάδες και οι κοντραμπατζήδες, όπως λέει ο Βενέζης.
Οι δήμιοι στο ΜπούρτζιΣτο Αλωνάκι, λίγα βήματα έξω από το κάστρο, είχε στηθεί η καρμανιόλα (Γκιλοτίνα), η οποία βρίσκεται στο εγκληματολογικό μουσείο των Αθηνών. Και να ξέρετε πως στο γραφικό μικρό φρούριο του Μπούρτζι ήταν η κατοικία των δημίων του Ναυπλίου, ενώ για μικρό διάστημα λειτούργησε και ως ξενοδοχείο!
Γυρίζοντας μέσα στο κάστρο θα δείτε παντού ανάγλυφο το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, το έμβλημα και θυρεό της Βενετίας. Εκεί μέσα θα βρείτε και το ιστορικό εκκλησάκι του Αποστόλου Ανδρέα, κτισμένο από την εποχή των Ενετών.
Και, βέβαια, να επισκεφθείτε το κελί του Κολοκοτρώνη και του Πλαπούτα στον κεντρικό προμαχώνα, διότι, το 1833, κατά τη διάρκεια της αντιβασιλείας, «η πατρίς ευγνωμονούσα» φυλάκισε τους δύο αγωνιστές. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης αποφυλακίστηκε 11 μήνες μετά, έπειτα από χάρη του βασιλιά Οθωνα. Αν μετά την ανάβαση εξακολουθείτε κι έχετε διάθεση για μια άλλη «βουτιά στην ιστορία», τότε κάντε και μια βόλτα στα γραφικά σοκάκια του Ναυπλίου να δείτε βενετσιάνικα μπαλκόνια, τουρκικά σιντριβάνια και όμορφα νεοκλασικά. Να δείτε ακόμα τα σπίτια των αντιβασιλέων Αρμανσμπεργκ και Μάουερ, το πρώτο υπουργείο Στρατιωτικών, την πρώτη Ελληνική Βουλή, τον πορφυρό θρόνο του Οθωνα στον Ναό του Αγίου Γεωργίου, την αποθήκη του ενετικού στόλου, που κτίστηκε το 1713 και σήμερα στεγάζει το Aρχαιολογικό Mουσείο και πολλά άλλα, όλα άρρηκτα δεμένα με τη νεότερη ελληνική ιστορία.

Αν πάλι δεν έχετε τέτοια διάθεση, στο Ναύπλιο θα βρείτε μια πληθώρα από μικρά και μεγάλα καφέ και μπαράκια για κάθε γούστο. Καλή σας εκδρομή!